"Khẩu vị tin tức" hiểu đơn giản là những đặc điểm chung trong nhu cầu thông tin của một nhóm người, một cộng đồng hoặc thậm chí là một xã hội. Nó biểu hiện ở những gì đám đông quan tâm, những chủ đề nào hấp dẫn họ, cách thức truyền tải thông tin nào phù hợp với họ.
Trong thời đại của thế hệ Gen Z (những người sinh ra từ năm 1997 đến năm 2012), khẩu vị tin tức đã trở nên rất khác biệt so với các thế hệ trước đó. Hãy cùng Toản phân tích qua một số điểm nổi bật nhé!
Gen Z và hình thức truyền thông ưa chuộng
Gen Z là thế hệ công dân số, lớn lên trong môi trường số hóa, quen thuộc với internet và công nghệ di động ngay từ nhỏ. Điều này tạo nên khác biệt rất lớn so với các thế hệ trước như Baby Boomers hay thế hệ X khi phải học cách sử dụng công nghệ sau này. Thói quen sử dụng công nghệ làm Gen Z quen với việc tiếp thu thông tin nhanh chóng, dưới nhiều hình thức như văn bản, hình ảnh, video. Họ cũng mong muốn có tính tương tác cao hơn là thụ động nhận thông tin.
Các hình thức truyền thông truyền thống như báo in, TV bị đẩy ra khỏi vị trí ưu tiên để Gen Z tiếp cận tin tức. Những phương thức này bị xem là quá tĩnh, một chiều, không đáp ứng được nhu cầu của họ. Thay vì báo in, TV, Gen Z chọn tiếp cận tin tức thông qua các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Instagram, YouTube. Đây là những nơi họ dành nhiều thời gian, tương tác với bạn bè và tiếp nhận nội dung phù hợp với thị hiếu của mình. Một trong những lý do khiến nền tảng mạng xã hội được ưa chuộng với Gen Z là bởi nó cung cấp nội dung ngắn gọn, dễ tiêu thụ dưới dạng hình ảnh, video sinh động, trực quan.
Gen Z và xu hướng quan tâm
Gen Z có xu hướng quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề xã hội, môi trường, bình đẳng giới và đa dạng văn hóa. Vì là thế hệ được nuôi dưỡng bởi tinh thần nhân đạo, công bằng và bảo vệ môi trường ngay từ khi còn nhỏ. Sự nổi lên của mạng xã hội cũng giúp lan truyền những vấn đề này rộng rãi hơn, tạo nên làn sóng quan tâm và vận động của giới trẻ. Gen Z muốn được cập nhật thông tin sâu rộng về những chủ đề gây tranh cãi này và ủng hộ các phong trào, sự kiện liên quan như biểu tình vì môi trường, quyền LGBTQ+, phong trào chống phân biệt chủng tộc,..
Xu hướng quan tâm này đòi hỏi các nhà truyền thông phải có cách tiếp cận tin tức mới, đa chiều và sâu sắc hơn về những vấn đề nhạy cảm này. Thay vì chỉ đưa tin sự kiện một cách lờ đờ, họ cần nghiên cứu kỹ lưỡng, phân tích nhiều khía cạnh và làm rõ nguyên nhân, hậu quả của vấn đề. Đồng thời, cần có sự cân bằng, khách quan khi đưa tin mà không bồng bẫy theo bất kỳ cực đoan nào.
Sự hiện diện của những gương mặt mới, những câu chuyện mới lạ sẽ giúp đánh trúng "khẩu vị" của Gen Z về sự đa dạng văn hóa. Các nhà truyền thông mở rộng diện phản ánh, cho phép nhiều quan điểm đa dạng được lên tiếng, đặc biệt là những cộng đồng từng bị gạt ra ngoài lề trước đây.
Gen Z và sự thay đổi nhanh chóng
Gen Z dễ bị phân tâm và thay đổi nhanh chóng giữa nhiều nội dung khác nhau, thói quen thường xuyên nhấp chuột, vuốt màn hình để chuyển đổi liên tục giữa các ứng dụng, nền tảng trên điện thoại hay máy tính. Đây là hệ quả tất yếu của việc lớn lên trong một thế giới đầy rẫy thông tin, kích thích số hóa. Để có thể thu hút và giữ chân sự chú ý của Gen Z, các nội dung tin tức buộc phải thỏa mãn một số yêu cầu. Trước hết, nội dung phải ngắn gọn, súc tích và trực quan với cấu trúc đơn giản, hình ảnh sinh động. Những bài dài, lôi thôi sẽ khiến họ nhanh chóng mất đi sự tập trung. Tiếp theo, nội dung phải có tính hấp dẫn, mới lạ, khơi gợi được sự tò mò và cảm xúc của người đọc. Sự nhàm chán là "hung thần" với Gen Z.
Gen Z không chỉ muốn đơn thuần tiêu thụ mà còn mong muốn được tham gia, đóng góp ý kiến bình luận, chia sẻ nội dung với cộng đồng. Các nhà truyền thông tạo cơ hội cho người đọc tương tác, thậm chí cho phép họ đóng góp nội dung trong quá trình làm báo. Bên cạnh đó, làm mới nội dung để đáp ứng sự thay đổi nhanh chóng trong hứng thú của Gen Z. Những câu chuyện đã lỗi thời, bị lặp đi lặp lại sẽ nhanh chóng bị loại bỏ. Sự mới mẻ, thường xuyên thay da đổi thịt mới là chìa khóa để nhà truyền thông giữ chân được "khẩu vị" tin tức luôn biến đổi của thế hệ này.
Gen Z và sự nhạy cảm với thông tin
Gen Z cũng rất nhạy cảm với vấn đề tin tức giả mạo và thông tin sai lệch, có xu hướng đặt câu hỏi và đòi hỏi sự minh bạch cao hơn từ các nhà truyền thông. Vì vậy, các tổ chức truyền thông cần phải xây dựng niềm tin và uy tín bằng cách cung cấp thông tin chính xác, khách quan và nguồn tin đáng tin cậy.
Những chủ đề phức tạp, dễ gây tranh cãi thành những nội dung hấp dẫn, sống động phù hợp với thị hiếu của Gen Z. Các phương thức truyền tải truyền thống có thể phải nhường chỗ cho những cách thức mới lạ, dựa nhiều vào đa phương tiện, tương tác với người theo dõi. Sự sáng tạo, đổi mới chính là chìa khóa giúp các nhà truyền thông chinh phục được "khẩu vị" tin tức của thế hệ Gen Z về các vấn đề xã hội quan trọng này.
Kết luận
Nhìn chung, "khẩu vị tin tức" của Gen Z đang tạo ra những thách thức mới cho các nhà truyền thông, buộc chúng ta phải thay đổi cách thức hoạt động truyền thống để bắt kịp xu hướng và nhu cầu của thế hệ mới này. Sự thay đổi này không chỉ ở hình thức mà còn ở nội dung và cách tiếp cận vấn đề, nhằm đáp ứng tốt hơn "khẩu vị" tin tức độc đáo của Gen Z.